Turysto! Tu napotkasz ciekawe miejsca, pamiątki historyczne, wiekowe drzewa oraz ciekawostki przyrodnicze. Wzajemnie las, jego przyroda, a także infrastruktura przy szlaku wymagają poszanowania i dbałości.
Trasa Sobczyce-Moszowice-Zabiele-Ceber-Bogomice-Skidniów-Dorzecze-Pękoszów
PRZYSTANEK SOBCZYCE
Sobczyce występują w średniowiecznych dokumentach pod nazwą „Czobschicz” od słowa czepek. Na słowiański rodowód miejscowości wskazywać może także układ wsi, który wykazuje podział na 2 części: górną i dolną. Wieś narażona była na wylewy Odry. Otoczona była z 3 stron bagnami, a w późniejszych czasach teren został zmeliorowany. Na wschód od wsi znajdowały się rozległe łąki.
W Sobczycach nie było włości rycerskiej. W 1454 r. wymieniony jest sołtys i gmina. We wsi przeważali zdecydowanie katolicy – co poświadczają do dziś zachowane kapliczki i krzyże. Szkoła katolicka powstała w Sobczycach w 1819 r. Nowy obiekt szkolny wybudowany został w 1913 r. W 1936 r. słowiańska nazwa została zamieniona na „prawdziwie niemiecką” – Klettental (co oznacza: łopianowa dolina). Pierwszymi polskimi osadnikami w Sobczycach byli robotnicy przymusowi wracający z Niemiec.
Pierwsze używane nazwy: Czopice (Czepice), Sobczyn (Sobszyn), Czepiel, zastąpiła następnie nazwa urzędowa: Sobczyce. Do końca 1945 r. Sobczyce zostały praktycznie zasiedlone. Wybrano sołtysa, wyremontowano szkołę, otworzono pierwsze w powiecie przedszkole, otwarty został sklep, zorganizowała się Straż Ogniowa i wiejska orkiestra. W wyniku obniżającej się liczby uczniów, w 2001 r. szkoła została zamknięta. W stulecie istnienia historyczny budynek z 1913 r. przeszedł gruntowny remont i obecnie mieści się tam Wiejski Dom Kultury. Czytaj więcej na: SOBCZYCE (przekierowanie)
PRZYSTANEK KOŚCIÓŁ W SOBCZYCACH
Historia kościoła zaczęła się w 1947 r. Mieszkańcy odremontowali wówczas budynek kuźni i zaadaptowali go na kościół. Po latach budynek nadawał się do rozbiórki i podjęto zbiórkę pieniędzy na budowę nowej świątyni. Rozpoczęła się ona w 2001 r., a pierwsza msza odbyła się w 2007 r. Budowę niemal w całości sfinansowali mieszkańcy Sobczyc i Krzekotówka.
Świątynia przyjęła wezwanie poprzedniej – Matki Bożej Różańcowej. W jej wnętrzu znajduje się zabytkowy ołtarz z obrazem E. C. Donadiniego „Zaśnięcie św. Józefa”, który zdobił poprzedni kościół.
PRZYSTANEK MOSZOWICE
W średniowiecznych dokumentach wieś występuje pod nazwami „Moschwicz”, „Mossewicz”, „Mostowiz”. Etymologia nazwy jest sporna: od mchu lub od mostu. Wieś należała do kolegiaty głogowskiej i stanowiła uposażenie dziekana. Z tabel podatku gruntowego z ok. 1765 r. wynika, że w Moszowicach znajdowało się 10 gospodarstw kmiecych i 2 zagrodników, ponadto było tu 14 chałupników i komorników. W 1791 r. na wieś składało się 36 „dymów” ze 169 mieszkańcami. We wsi była karczma. Po sekularyzacji gruntów kościelnych w 1810 r., Moszowice „upaństwowiono”. Wieś pozostała katolicka: W 1845 r. na 213 mieszkańców, tylko 6 było protestantami. 80 lat później proporcje się nieco zmieniły: na 188 osób, ewangelików było 41.
W 1933 r. powierzchnia gminy- 396 ha. We wsi były 34 domy. W 1937 r., w ramach likwidacji słowiańsko brzmiących nazw, Mosswitz zamieniono na Brückenfeld. Po 20.01.1945 r. mieszkańcy ewakuowali się w głąb Niemiec. Podczas intensywnego ruchu osiedleńczego na początku czerwca 1945 osiedliło się w Moszowicach kilka polskich rodzin. Na pagórku za wsią stał wiatrak, a przy szosie do Głogowa znajdował się cmentarz. W powojennych latach wieś stała się „przedmieściem” Kotli. Sklep otwarty został dopiero ok. r. 1950. Szkoła była w Sobczycach, kościół w Kotli. Natomiast zniszczoną kaplicę przydrożną w środku wsi mieszkańcy odbudowali sami. Czytaj więcej na: MOSZOWICE (przekierowanie))
PRZYSTANEK ZABIELE
Zabiele zostało założone jako majątek książęcy i wymienione już w metryce z 1298 r. Nowa część (Neu Sabel) powstała w pewnym oddaleniu, nieopodal drogi do Głogowa. Zapewne już 1325 r. należało ono do kapituły kolegiackiej w Głogowie, a archidiakonat posiadał tu folwark. Nowe Zabiele należało do kolegiaty aż do sekularyzacji w 1810 r. W XVIII w. Stare Zabiele było niewielką wioską, składająca się z 8 gospodarstw kmiecych. Po prawej stronie drogi do Chociemyśli, znajdował się folwark z dworem. Około 1790 r. w wiosce było 58 mieszkańców, w 1845 – 105. Zdecydowani przeważali katolicy. Nowe Zabiele miało prawie taką samą wielkość. Było tu pod koniec XVIII w. 17 domów i 94 mieszkańców. Znajdowała się karczma. W 1845 r. osada była własnością królewską, mieszkało w niej 90 protestantów, należących do parafii ewangelickiej w Głogowie. Po uwłaszczeniu chłopów powstała wspólna gmina wiejska i obszar dworski Stare Zabiele.
W 1928 r. został on włączony do gminy. Jej powierzchnia wynosiła w 1933 r. 333,5 ha. Ludność: 1910 – 175, 1939 – 150 osób. W lipcu 1945 r. prawie wszystkie gospodarstwa w obu częściach Zabiela były zajęte. W pionierskich latach życie było tu jednak trudne: nie było prądu, brakowało sklepu. Na zakupy chodziło się do Bogomic i Kozich Dołów, a do kościoła – do Kotli. Szkoła była w Bogomicach. W późniejszych latach powstał sklep, Koło Gospodyń Wiejskich. W połowie lat 70. Zabiele znów pozbawione było sklepu jednak przy pomocy mieszkańców w 1978 r. GS Nosocice wybudowało niewielki pawilon. Od 1998 r. wieś posiada salę wiejską.
W tym samym czasie wykonana została społecznie grota z figurą Matki Bożej – jako wotum dziękczynne za ocalenie wsi przed powodzią z 1997 r. Obok stanęła ażurowa konstrukcja – dzwonnica. Zawieszono na niej stary dzwon z dawnej remizy strażackiej w Nowym Zabielu. Czytaj więcej na: ZABIELE (przekierowanie)
PRZYSTANEK CEBER
W miejscu obecnej wsi sołeckiej, na mapie baronatu siedlisko-bytomskiego z połowy XVII w. oznaczone „Klein Zübern". Na mapie Księstwa głogowskiego znajduje się tylko skrót „Vorw.” (Folwark). Na arkuszu mapy Wredego (po 1750 r.) Ziebern-Vorwerk. Prowadzono tu hodowlę cieląt i merynosów. Dobra w Kamionie, a tym samym w Cebrze, posiadała od 1808 r. rodzina Bail, zasłużona dla Głogowa. W 1913 obok osady ulokowano stację kolejową na oddanej wówczas do użytku linii Głogów-Sława. Przystanek (nazwa: Ziebern) miał ogromne znaczenie dla gospodarki i mieszkańców. W latach 20. XX w. było ich tu 56: 38 protestantów 18 katolików.
Folwark posiadał 126,5 ha gruntów. W latach 1928-29 osadę włączono do Bogomic. Historia Ziebern-Vorwerk skończyła się 25.01.1945 r. Po zakończeniu II wojny św. w opuszczonej osadzie z folwarkiem osiedliło się kilka rodzin. Przystanek nosił początkowo nazwą Sobierzyn, później: Kamiona. Miejscowość (zwana krótko Sobierzynem), otrzymała urzędową nazwę Ceber – od niemieckiej Ziebern. Posiadała ją do 1945 r. obecna wieś Kamiona po drugiej stronie Odry – do której należał tutejszy majątek (Ziebern-Vorwerk). Obecnie, położony przy drodze wojewódzkiej nr 321, Ceber nie różni się zasadniczo rozmiarami od folwarcznej osady narysowanej na XVII-wiecznej mapie.
Znajduje się tu duże prywatne gospodarstwo rolne. Obiekty i opuszczony budynek biura gospodarstwa rolnego, zarastające tory i peron przypominają minione dzieje miejscowości. Skład sołectwa Ceber: Skidniówek i Bogomice. CZYTAJ WIĘCEJ: CEBER (przekierowanie)
PRZYSTANEK BOGOMICE
Znajdowały się w pradolinie, blisko Odry, przy szosie z Głogowa do Siedliska. W księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego z ok. 1295 r., wymienione pod nazwą „Bogomyeci”. Średniowieczne nazwy: „Begnitz”, „Bygenitz”( „miejsce poświęcone Bogu”). Mieszkańcy zobowiązani do pańszczyzny pieszej i sprzężajnej względem starosty ziemskiego księstwa głogowskiego uiszczali czynsz pieniężny, a po części w inwentarzu żywym. Właściciel dóbr rycerskich - Antonius (?) von Kintzel. Ok. 1790 r. – należały one do kapitana von Bomsdorf z Jakubowa. Posiadał tu pałac. W 1835 r. majątek wsi nabył Ludwig Jagwitz. Wieś miała 336 mieszkańców, w 1910 r. – 273, a w 1925 r. – 431. W 1933 r. pow. 697,5 ha (62 domy). Od 1913 r. komunikację zapewniała kolej Głogów – Sława. W latach 30. uruchomiono przewozy omnibusami (trasa Głogów – Skidniów).
Do lat 20. używano do transportu też psich zaprzęgów. Położenie narażało wieś na wylewy Odry. Po katastrofalnej powodzi w 1854 r. Friedrich von Jagwitz ufundował w polu obok lipy krzyż (stoi do dziś). We wsi był prywatny sklep (później – placówka GS). W 1945 r. utworzono szkołę (kierowniczka-Janina Passendorfer). W 1954 r. SP przeniosła się do pałacu. 01.01.1960 r. Bogomice stały się siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej. Gromada objęła 6 sołectw, 2 przysiółki i 2 PGR-y.
Od 1957 r. powstawały Kółka Rolnicze i agronomówka. W 1965 r. budowa zlewni mleka. Utworzono Międzykółkową Bazę Maszynową. Po drugiej stronie Odry w 1970 r. Huta Miedzi rozpoczęła produkcję. Czytaj więcej na: CEBER (przekierowanie)
PRZYSTANEK SKIDNIÓW
Skidniów należy do starych wsi nadodrzańskich. W dokumencie z 1294 r. Hanusz ze Skidniowa („Skeyden") występuje jako gwarant pokoju z księciem Henrykiem III Głogowskim. W Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego wymieniono m. „Skidnewo”, w średniowiecznych źródłach „Suchychlet” = suchy chleb. Od XVI lub XVII w. posiadaczami wsi - rodzina von Stosch. Ok. 1765 r. znajdowało się 19 gospodarstw kmiecych, mieszkało 13 chałupników i komorników. W 1791 r. na wieś składało się: 35 „dymów” , 201 mieszkańców, 2 folwarki, karczma i młyn wiatrowy. W 1845 r. właściciel dóbr - baron von Buddenbrock. W 1874 r. znajdowała się gorzelnia. Zakupił ją Alexander Metscher, gospodarował majątkami: Grębocice, Rapocin i Skidniów.
W XX w. zakupił lokomobile – pierwsze na Śląsku. Majątek liczył 719 ha ( 647 - grunty orne). W 1910 r. 446 mieszkańców (239 -obszar dworski). W 1933 r. pow. gminy - 992,5 ha. (69 domów). Utworzono OSP. Od 1923 r. istniał chór męski. Ok. 1930 r. 2 wiatraki zastąpił młyn (własność Idy Gramsch). W 1946 r. otwarto szkołę (klasy I-IV). Kierownik- Józef Motyl. Uruchomiono młyn. Choć wokół urodzajne mady, Skidniów to wieś na błotach. Podczas przyboru rzeki woda podsiąkała pod wałem i zalewała pola. Od 1947 r. Kazimierz Zaleśny pełnił rolę strażnika wołowego (ponad 40 lat). Zawiązano KGW.
W 1983 r. założono zespół folkl.„Skidniowianki”. Wybudowano kościół pw. św. Józefa Rzemieślnika. Od wieków centrum wsi tworzy otoczenie stawu. Stoi tu figura Matki Bożej Królowej Korony Polskiej. Skład sołectwa: Dorzecze i Pękoszów. Czytaj więcej na: SKIDNIÓW (przekierowanie)
PRZYSTANEK DORZECZE
Na mapach z XVIII w. próżno szukać obecnego Dorzecza. Pokazana jest droga ze Skidniowa do brzegu Odry i przekraczająca rzekę – co oznacza, że była tam przeprawa do Brzegu Głogowskiego. Przy tej drodze powstał w XIX w. folwark Oder-Vorwerk, należący od 1866 r. do rodziny Ritsch, właścicieli majątku ziemskiego w Brzegu. W 1930 r. folwark z gruntami o pow. 169,5 ha, pod nazwą Buschhof, posiadał Daniel Ritsch, a w 1937 r. spadkobiercy tej rodziny. W 1943 r. użytkował całość (wtedy 152 ha) Georg Ruppelt. Administracyjnie osada należała do Skidniowa. Po II wojnie św. na bazie i gruntach wcześniejszego folwarku powstał PGR Dorzecze, podległy PGR Kierzno, od 1955 r. funkcjonujący jako samodzielne gospodarstwo. Nie było prawdziwej drogi dojazdowej i prądu (do 1957 r.). Jako pierwsze rodziny pracownicze w Dorzeczu, osiedlili się tu Marian i Stanisław Krajewscy.
Ilość mieszkańców zwiększała się wraz z kolejnymi inwestycjami: remontem pałacyku na biuro i mieszkania, budową dwóch bliźniaków, a w 1960 r. budynku dwurodzinnego. Dziesięć lat później oddano do użytku blok ośmiorodzinny. Po tym fakcie w Dorzeczu mieszkało około 15 rodzin. Rozwój osady był pochodną modernizacji i coraz lepszej gospodarki w PGR Dorzecze. Oprócz roślinnej prowadzono produkcję zwierzęcą – posiadano 350 szt. bydła i sporo trzody chlewnej. Po transformacji ustrojowej gospodarstwo przestało istnieć, grunty przeszły w prywatne ręce. W Dorzeczu pozostały rodziny pracowników – przeważnie jednak emeryci. Czytaj więcej na: DORZECZE (przekierowanie)
PRZYSTANEK PĘKOSZÓW
W dzienniku urzędowym rejencji legnickiej z 1836 r. zamieszczona została informacja, o założeniu przez barona von Buddenbrocka folwarku Mathildau – obecnego przysiółka Pękoszów – na gruntach wsi Skeyden. Buddenbrockowie byli kolejnymi panami na Czernej. Znajdowała się tam siedziba klucza dóbr, do których zapewne już od XVI w. należała włość rycerska Skidniów.
Nazwa folwarku (także w brzmieniu Mathildenvorwerk) pochodzić miała, co odnotowano w 1845 r., od imienia żony barona. W 1874 r. majątek Skidniów, z Pękoszowem, gdzie znajdowała się gorzelnia, zakupił rotmistrz Alexander Metscher. Po śmierci Metschera w 1919 r. majątek został rozparcelowany. Na jego bazie utworzono tzw. włości rentowe, które (wraz zabudowaniami) otrzymali m.in. nowi osadnicy – tzw. optanci, tj. Niemcy z Wielkopolski, którzy nie chcieli przyjąć obywatelstwa polskiego. Dotychczasowy folwark Pękoszów stał się odtąd przysiółkiem Skidniowa.
W 1943 r. było tu 11 posesji. Wszyscy właściciele wymienieni są jako rolnicy. Z informacji podawanych w spisach dóbr (1930, 1943) wynika, że gorzelnia już nie funkcjonowała. Jako że kolonia stanowiła integralna część gminy Skeyden, nie podawano liczby mieszkańców. Opuścili oni przysiółek 23.01.1945 r. wraz z pozostałą ludnością Skidniowa. Kolumna uciekinierów po 7 tygodniach dotarła do północnej Frankonii. Czytaj więcej na: SKIDNIÓW (przekierowanie)
