KULÓW

Pierwszy znany dokument dotyczący Kulowa pochodzi z roku 1429. Majątek rycerski posiadali tu bracia Lynse. Tutejsi chłopi uprawiali ziemię na mizernych glebach, zajmowali się hodowlą oraz pszczelarstwem. Zatrudnienie dawał im także Las Miejski – kompleks leśny, należący od późnego średniowiecza do Głogowa. Na początku lat 70. obok wsi założone zostały Rodzinne Ogrody Działkowe w Kulowie. Na nieużytkach powstał jeden z największych, a dzięki pracy pokoleń działkowiczów – najładniejszych kompleksów ogrodów w Polsce i w Europie. Na 85 ha znajduje się ponad 1500 działek.

Do 1945 roku

Pierwszy znany dokument dotyczący Kulowa pochodzi z roku 1429. Majątek rycerski posiadali tu bracia Lynse. W 1440 r. ich dobra i wieś sprzedane zostały Seifriedowi von Cottewitcz. Ten z kolei w 1474 r. sprzedał całość miastu Głogów. W ówczesnych dokumentach wieś występuje pod nazwą „Hackerecht”, „Hackericht” (późniejszy Höckricht), tożsamą z niemieckim przymiotnikiem oznaczającym to co nierówne, „garbate”. Stąd można wnosić, że wieś założona została przez osadników przybyłych z Niemiec (inne okoliczne wsie posiadały nazwy słowiańskie). Lokowana została na gruntach książęcych, w płytkiej niecce, wzdłuż niepozornego strumienia. Położona była w sąsiedztwie lasu, który – należy zakładać – w miejscu założenia wsi należało najpierw wykarczować.

Tutejsi chłopi uprawiali ziemię na mizernych glebach, zajmowali się hodowlą oraz pszczelarstwem. Zatrudnienie dawał im także Las Miejski – kompleks leśny, należący od późnego średniowiecza do Głogowa. Oprócz świąt, monotonię ich egzystencji przerywały, i dawały się im we znaki, przemarsze wojsk.

Höckricht był jedną z 17 wsi miejskich. Istniał w nim miejski majątek. Natomiast osadzonych we wsi chłopów łączyły z Głogowem więzy zależności (mieli obowiązek świadczenia posług i czynszów n rzecz Głogowa, np. w XVIII w. musieli m.in. dostarczyć w ciągu roku ponad 100 podwójnych zaprzęgów). W połowie XIX w. nastąpiło uwłaszczenie chłopów, na początku XX w. majątek został zlikwidowany, a jego grunty zalesiono. Przed I wojną światową wieś liczyła 275 mieszkańców. Byli oni w większości ewangelikami, posiadali własną szkołę i cmentarz. Powierzchnia gminy wynosiła 1131, ha. We wsi były 53 domy. Był tu sklepikarz, krawiec i fryzjer w jednej osobie, ponadto kowal, dwóch piekarzy i szewc. Utworzona została ochotnicza straż pożarna.

W styczniu 1945 r. nadszedł rozkaz ewakuacji przed zacieśniającym się frontem. Historia wsi Höckricht nieodwołalnie się skończyła.

Po 1945 roku

Po zakończeniu wojny opuszczoną (z wyjątkami) osadę zasiedlali polscy osadnicy. Następowało to jednak później niż w większości wsi w gminie Kotla. Według słów jednego z osadników, którzy przybyli w transporcie ekspatriantów z Polesia, jesienią 1945 r. w Kulowie było jeszcze pusto. Znajdowało się tu tylko wojsko rosyjskie, które zajęło kilka budynków (pozostało do 1946 r.). Domy były poniszczone i wyszabrowane.

Ze wspomnianej grupy osiedliło się w Kulowie około 10 rodzin. Później dołączyły jeszcze rodziny z okolic Kalisza i Lwowa. Zaczęli oni tworzyć nową historię wsi. Przez pierwsze dziesięciolecia niełatwe warunki naturalne określały życie tych, którzy wiązali swój byt z ziemią. Inni, a było ich z czasem coraz więcej, znaleźli zatrudnienie poza rolnictwem.

Na początku lat 70. obok wsi założone zostały Rodzinne Ogrody Działkowe w Kulowie. Na nieużytkach powstał jeden z największych, a dzięki pracy pokoleń działkowiczów – najładniejszych kompleksów ogrodów w Polsce i w Europie. Na 85 ha znajduje się ponad 1500 działek Na terenie ogrodów odbywa się w lecie Międzynarodowy Plener Malarski „Gardens”.

Współcześnie Kulów wyraźnie zmienia swoje oblicze. Przybywa nowych mieszkańców, których przyciągnęło tu przyjemne i ustronne położenie wsi. W 2014 r. w Kulowie mieszkało 185 osób.

W skład sołectwa wchodzi miejscowość Zaszków.

KULÓW ILUSTRACJE

1. Kulów na mapie topograficznej Prus, ok. 1824 r.